Oświetlenie w kuchni

Kuchnia zajmuje dość szczególne miejsce w życiu domowym. To właśnie tutaj spędzamy znaczną część dnia. W tym właśnie pomieszczeniu często spożywamy posiłki w gronie rodziny czy spotykamy się ze znajomymi na kawie. Dlatego ważnym jest, aby oświetlenie w tym właśnie pomieszczeniu było właściwe.

Zazwyczaj w kuchni wieszamy lampę w centralnym punkcie na suficie. W ten sposób uzyskujemy dość równomierną dystrybucję światła w całym pomieszczeniu. Jednak taki układ ma także sporo negatywnych aspektów. Przede wszystkim oświetlenie całego pomieszczenia wymaga dosyć sporego ładunku mocy. A więc ten rodzaj oświetlenia jest dość kosztowny. 100, 150 czy 200 watów w ciągu godziny to dużo – biorąc pod uwagę ciągle rosnące ceny za energię elektryczną, a także fakt, iż w kuchni przebywamy dość długo w ciągu dnia. Do tego ustawienie mebli pod ścianami w kuchni powoduje ciągłe zacienianie miejsca pracy. Przygotowując posiłki stale jesteśmy zwróceni twarzą do ściany mając lampę za plecami.

Przyp. red. – Artykuł pochodzi z archiwum redakcyjnego. W jego treści znajdziesz opisy dotyczące źródeł światła starszego typu. Obecnie zaleca się ich zamianę na odpowiadające im zamienniki wykonane w technologii LED. Sama natomiast rola i zadania światła w oświetlaniu kuchni nadal są aktualne.

W ten sposób nie tylko mało efektywnie wykorzystujemy energię, ale także negatywnie oddziałujemy na nasz wzrok, a także zwiększamy niebezpieczeństwo zaistnienia wypadków. Stąd bardzo ważnym jest bezpośrednie oświetlenie miejsca pracy. Dlatego centralne oświetlenie nie może być jedynym, które jest w kuchni.

Dodatkowe oprawy oświetleniowe mogą być albo zainstalowana niezależnie (na ścianie, zwisając z sufitu czy na stojaku) albo wmontowana bezpośrednio w meble kuchenne. Producenci mebli kuchennych oferują coraz więcej bardzo nowoczesnych zestawów wyposażonych oryginalnie w oświetlenie. Najczęściej stosuje się tutaj małe reflektorki o symbolach R39 lub R50 typu Spotline o mocach 25W, 30W czy 40W zasilane napięciem sieciowym, lub żarówki halogenowe 12V. Niewątpliwą zaletą tych pierwszych jest łatwość ich stosowania i wymiany. Jednak jako żarowe źródła światła nie są one zbyt efektywne. Oznacza to, że tylko około 5% energii elektrycznej zużywanej przez te lampy zamienia się w światło. Reszta uchodzi do otoczenia w postaci energii cieplnej. Żarówki halogenowe 12V emitują znacznie nowocześniejsze światło, są bardziej skuteczne i osiągalne są w dość szerokim asortymencie (od 20W do 50W o kącie rozsyłu wiązki świetlnej od 8^o do 60^o). Dzięki temu mamy dość duże możliwości regulowania poboru mocy oraz natężenia światła. Poniższa tabela ukazuje jak zmienia się średnica plamy światła zarysowanej na płaszczyźnie pracy (np. na stole kuchennym) zawieszonego nad blatem stołu na wysokości 1 metra reflektorka halogenowego o mocy 20W przy różnych wartościach kąta rozsyłu wiązki świetlnej.

Zbyt ostre światło powodować może olśnienie zmniejszające poczucie komfortu. Z drugiej strony zainstalowanie żarówki o zbyt małej mocy i za dużym kącie rozsyłu wiązki świetlnej spowoduje, że płaszczyzna pracy nie będzie wystarczająco doświetlona.

Innym bardzo popularnym rozwiązaniem jest podwieszenie bezpośrednio pod szafkami kuchennymi opraw na długie świetlówki. Rozwiązanie takie może być bardzo korzystne (oszczędność energii elektrycznej przy dużej ilości emitowanego światła) pod warunkiem, że instalować będziemy świetlówki TLD Super 80 (lub inne o wysokim współczynniku oddawania kolorów – przyp. red.). Świetlówka ta zewnętrznie nie różni się od bardzo szeroko dotychczas stosowanych tego typu źródeł światła (potocznie zwanych „jarzeniówkami”). Zasadnicza różnica polega jednak na zastosowaniu w procesie produkcyjnym specjalnego luminoforu (trójpasmowego), którym pokryta jest wewnętrzna strona rury. Dzięki temu jakość uzyskanego światła jest znacznie wyższa od dotychczas oferowanej. W przypadku świetlówek rurowych jakość światła zależy od jego barwy, a także zdolności oddawania kolorów oświetlanych przedmiotów.

W większości jarzeniówek tradycyjnych (starego typu) szczególnie zdolność oddawania kolorów jest bardzo słaba i wskaźnik Ra dla nich nie przekracza 60 (w skali o maksymalnej wartości 100). Większość kolorów wydaje się niebieskawa lub zmierzająca w kierunku fioletu. Dlatego próbując określić kolory przedmiotów zmuszeni jesteśmy podchodzić do okna, gdyż światło słoneczne oddaje wszystkie kolory w 100%. W kuchni może to mieć kolosalne znaczenie, gdyż montując świetlówki starej technologii praktycznie nie będziemy w stanie określić świeżości niektórych produktów spożywczych np. mięsa. Wydaje się, że w kuchni najlepiej sprawdzi się świetlówka typu TLD 18/830 o długości około 60 cm albo TLD 36/830 o długości około 120 centymetrów (można tu również stosować nowe świetlówki z rodziny TL5, o różnych długościach – przyp. red.). Oznaczenie barwy symbolem 830 stosuje się do świetlówek dających bardzo przyjemne dla oczu, lekko-ciepłe światło, które działa uspokajająco na osoby w nim przebywające (można też się pokusić o zastosowanie droższych, ale jeszcze lepiej oddających kolory świetlówek z symbolem barwy 930 – przyp. red.).

Oczywiście dotychczasowe rozważania nie oznaczają bynajmniej, że w kuchni nie powinno instalować się lampy w miejscu centralnym na suficie. Oświetlenie centralne jest bardzo istotnym elementem praktycznym i chyba niezbędnym w każdej kuchni – choć nie istniejące wyłącznie. Ponieważ ten rodzaj oświetlenia używany jest jednak najczęściej i w najdłuższym czasie w ciągu roku, dlatego najkorzystniejszą propozycją wydaje się tutaj zastosowanie tak zwanych wyładowczych źródeł światła, a więc takich, które charakteryzują się sporą skutecznością świetlną. W zależności od zainstalowanych opraw oświetleniowych możemy wkręcić energooszczędną świetlówkę kompaktową typu Ambiance Pro albo Softone GLOB (jeśli źródło światła jest widoczne w oprawie), albo typu PL Electronic, gdy źródło światła schowane jest pod kloszem. Także w tym miejscu można instalować opisane wcześniej świetlówki typu TLD 36/830. Jeśli chcemy nadać kuchni większy posmak nowoczesności – szczególnie, gdy we wnętrzu przeważa kolor biały – wystarczy oświetlić kuchnię świetlówkami typu TLD 36/840. Obecnie coraz częściej oświetlenie centralne zostaje przesuwane w kierunku, gdzie skupia się największa aktywność – a więc przy stole. Ze środka sufitu przeprowadzony zostaje (często na wierzchu) ozdobny przewód, tak aby lampa mogła zawisnąć bezpośrednio nad stołem. Takie rozwiązanie jest korzystne, gdyż pozwala na zastosowanie źródeł światła o mniejszej mocy, co jednocześnie pozwala na stworzenie w kuchni przyjemnej atmosfery.

Opisane powyżej przykłady stanowią zaledwie kroplę w morzu możliwości. Dzisiaj w rzeczywistości otwartej gospodarki jedynym ograniczeniem przy tworzeniu rozwiązań oświetleniowych jest zasobność portfela inwestora oraz wyobraźnia. Niezliczone ilości opraw oraz źródeł światła pozwalają na stworzenie praktycznie każdego rozwiązania oświetleniowego precyzyjnie dopasowanego do rozmiarów pomieszczenia oraz umeblowania. Dlatego warto pamiętać, aby zawsze w miarę możliwości oprzeć się na zdaniu i wsparciu fachowca. Różne rozwiązania wymagają odrębnych elementów dodatkowych (osprzęt, okablowanie, transformatory, itp.), a także przynoszą zupełnie nieporównywalne rezultaty. Dodatkowym aspektem, który zawsze warto jest wziąć pod uwagę jest jakość. Niejednokrotnie inwestując w meble, oprawy czy inne elementy wystroju staramy się oszczędzić na drobiazgach, takich jak na przykład źródła światła. Pamiętajmy jednak, że niskiej jakości żarówka halogenowa na pewno zepsuje efekt całej instalacji oferując zbyt niską temperaturę barwową, „rozstrzeloną” i niejednorodną wiązkę światła albo niewystarczającą trwałość.

Źródło: Philips Lighting Poland

Jeśli chcesz, mieć szersze spojrzenie zobacz, jakie są rodzaje oświetlenia do domu.